સ્ત્રીઓમાં દર મહિને આવતા પીરિયડ્સને માસિક ચક્ર તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. દરેક સ્ત્રીને મહિનામાં એકવાર માસિક ધર્મનો સામનો કરવો પડે છે. પીરિયડ્સ શરૂ થતાં પહેલાં ઘણી સ્ત્રીઓમાં તેના ચિહ્નો અને લક્ષણો દેખાવા લાગે છે, જેને પ્રી-મેન્સ્ટ્રુઅલ કહેવામાં આવે છે. કેટલીક સ્ત્રીઓમાં માસિક સ્રાવ પહેલાના ચિહ્નો અને લક્ષણો ખૂબ જ દેખાય છે જ્યારે કેટલીક સ્ત્રીઓમાં તેના કોઈ ચિહ્નો નથી. માસિક સ્રાવ પહેલાના લક્ષણોમાં મૂડ સ્વિંગ, સ્તનમાં દુખાવો, ભૂખ લાગવી , થાક, ચીડિયાપણું અને હતાશાનો સમાવેશ થાય છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે માસિક સ્રાવની સમસ્યાનો સામનો કરતી 4માંથી 3 મહિલાઓને પ્રી-મેન્સ્ટ્રુઅલ સિન્ડ્રોમનો સામનો કરવો પડે છે. સારવાર અને જીવનશૈલીમાં ફેરફાર સાથે તમારા ચિહ્નો અને પ્રીમેન્સ્ટ્રુઅલ સિન્ડ્રોમના લક્ષણો ઘટાડી શકાય છે.
પ્રી-મેન્સ્ટ્રુઅલ સિન્ડ્રોમના લક્ષણો
-પ્રિ-મેન્સ્ટ્રુઅલ સિન્ડ્રોમના ચિહ્નો અને લક્ષણોની યાદી લાંબી છે, પરંતુ ઘણી સ્ત્રીઓમાં ઓછા લક્ષણો જોવા મળે છે.
-લાગણી અને મૂડ સ્વિંગના ચિહ્નો અને લક્ષણો
-તણાવ અને ચિંતા
-ખરાબ મિજાજ
-રડવાનું મન થાય છે
-મૂડ સ્વિંગ અને ચીડિયાપણું અને ગુસ્સો
-ભૂખમાં ફેરફાર અને ખોરાકની લાલસા
-ઊંઘમાં તકલીફ (અનિદ્રા)
-ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મુશ્કેલી
-કામવાસનામાં ફેરફાર
શારીરિક ચિહ્નો અને લક્ષણો
-સાંધા અને સ્નાયુઓમાં દુખાવો
-માથાનો દુખાવો
-થાક
-વજન વધારો
-પેટનું ફૂલવું
-સ્તન કોમળ થવા
-પિમ્પલ્સ
-કબજિયાત અને ઝાડા
-અપચો
કેટલીક સ્ત્રીઓને આ સમયગાળા દરમિયાન ગંભીર શારીરિક પીડા અને ભાવનાત્મક તાણનો સામનો કરવો પડે છે, જે તેમના રોજિંદા જીવનને અસર કરે છે. સામાન્ય રીતે પ્રિ-મેન્સ્ટ્રુઅલ સિન્ડ્રોમના આ ચિહ્નો અને લક્ષણો 3 થી 4 દિવસમાં પોતાની મેળે અદૃશ્ય થઈ જાય છે.
પરંતુ એવી ઘણી ઓછી સ્ત્રીઓ છે કે જેમાં દર મહિને પ્રિ-મેન્સ્ટ્રુઅલ સિન્ડ્રોમના લક્ષણો દેખાય છે. આ પ્રકારના પ્રી-મેન્સ્ટ્રુઅલ સિન્ડ્રોમને પ્રી-મેન્સ્ટ્રુઅલ ડિસફોરિક ડિસઓર્ડર (PMDD) કહેવાય છે. PMDD ના ચિહ્નો અને લક્ષણોમાં હતાશા, મૂડ સ્વિંગ, ગુસ્સો, ચિંતા, વધુ પડતી ભાવનાત્મક લાગણી, ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મુશ્કેલી, ચીડિયાપણું અને તણાવનો સમાવેશ થાય છે.
જીવનશૈલીમાં ફેરફાર હોવા છતાં જો તમને PMS ના લક્ષણો દેખાય છે તો તમારે ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો મહત્વપૂર્ણ છે. ઘણી વખત મહિલાઓ શરમના કારણે ડોક્ટર પાસે નથી જતી, પરંતુ તમને જણાવી દઈએ કે દરેક મહિલાને પીએમએસનો સામનો કરવો પડે છે. આવી સ્થિતિમાં તમારે આ માટે શરમાવાની જરૂર નથી. જો PMS ને કારણે તમારું સ્વાસ્થ્ય અને રોજિંદી પ્રવૃત્તિઓ પર અસર થતી હોય તો પણ ડૉક્ટરને મળો.
માસિક સ્રાવ પહેલાના સિન્ડ્રોમના કારણો
પ્રિ-મેન્સ્ટ્રુઅલ સિન્ડ્રોમનું કારણ શું છે તે વિશે માહિતી ઉપલબ્ધ નથી, પરંતુ ઘણા પરિબળો છે જે સ્થિતિને વધારે છે જેમ કે-
હોર્મોન્સમાં ફેરફાર- હોર્મોન્સમાં ફેરફારને કારણે પ્રિ-મેન્સ્ટ્રુઅલ સિન્ડ્રોમના ચિહ્નો અને લક્ષણોમાં ફેરફાર થાય છે જે ગર્ભાવસ્થા અને મેનોપોઝ દરમિયાન અદૃશ્ય થઈ જાય છે.
મગજમાં કેમિકલ ચેન્જ- સેરોટોનિન મગજમાં સ્થિત એક રસાયણ છે જે મૂડને જાળવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. આ રસાયણ PMS લક્ષણોને ઉત્તેજિત કરી શકે છે. મગજમાં સેરોટોનિન હોર્મોનની ઉણપ પ્રી-મેન્સ્ટ્રુઅલ સિન્ડ્રોમ, થાક, ખોરાકની લાલસા અને ઊંઘની સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે.
ડિપ્રેશન- ઘણી સ્ત્રીઓ જેમને ગંભીર પ્રિ-મેન્સ્ટ્રુઅલ સિન્ડ્રોમનો સામનો કરવો પડે છે તેમને ડિપ્રેશન હોઈ શકે છે. જો કે, માત્ર ડિપ્રેશન જ બધા લક્ષણોનું કારણ નથી.
Advertisement