ડિજિટલ કરન્સીના આધારે વિશ્વની અર્થવ્યવસ્થાને મજબૂત બનાવવાની તૈયારીઓ કરવામાં આવી રહી છે. દેશમાં ડિજિટલ કરન્સીનો યુગ શરૂ થયો છે. બજેટ 2022માં કરાયેલી જાહેરાત મુજબ (RBI)એ આ યોજનાનું પ્રાયોગિક પરીક્ષણ હાથ ધર્યું હતું. ‘ડિજિટલ રૂપિયા’ના પ્રથમ પાયલોટ ટ્રાયલમાં મંગળવારે ICICI બેંક અને બેંક ઓફ બરોડા સહિત અનેક બેંકોએ વ્યવહારોમાં ભાગ લીધો હતો…
Advertisement
Advertisement
275 કરોડના 48 સોદા થયા
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર ICICI બેંકે ‘સેન્ટ્રલ બેંક ડિજિટલ કરન્સી’ (CBDC) નો ઉપયોગ કરીને IDFC ફર્સ્ટ બેંકને GS 2027 સિક્યોરિટીઝ વેચી હતી. તેમણે કહ્યું કે ડિજિટલ રૂપિયા સાથે 275 કરોડ રૂપિયાના 48 સોદા થયા છે. સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા, બેંક ઓફ બરોડા અને કોટક મહિન્દ્રા બેંકે પણ ડિજિટલ રૂપિયા (હોલસેલ સેગમેન્ટ)ની પ્રથમ પાયલોટ ટ્રાયલમાં ભાગ લીધો હતો.
એક મહિના પહેલા જાહેરાત કરી હતી
ડિજિટલ રૂપિયાની પ્રથમ પાયલોટ ટ્રાયલ શરૂ કરવાની જાહેરાત કરતા RBIએ કહ્યું કે ડિજિટલ રૂપિયા (રિટેલ સેગમેન્ટ)નો પહેલો પાયલોટ પ્રોજેક્ટ એક મહિનાની અંદર શરૂ કરવાની યોજના છે. આ પરીક્ષણ ચોક્કસ વપરાશકર્તા જૂથો વચ્ચે પસંદગીના સ્થળોએ હાથ ધરવામાં આવશે, જેમાં ગ્રાહકો અને વ્યવસાયોનો સમાવેશ થાય છે.
સેટલમેન્ટ ખર્ચમાં ઘટાડો થવાની સંભાવના છે
આરબીઆઈના ડિજિટલ ચલણમાં સોદાના સેટલમેન્ટથી સેટલમેન્ટ ખર્ચમાં ઘટાડો થવાની શક્યતા છે. CBDCએ સેન્ટ્રલ બેંક દ્વારા જારી કરાયેલ નાણાકીય નોટોનું ડિજિટલ સ્વરૂપ છે. વિશ્વભરની કેન્દ્રીય બેંકો CBDC રજૂ કરવાની શક્યતાઓ શોધી રહી છે. સરકારે નાણાકીય વર્ષ 2022-23ના બજેટમાં ડિજિટલ રૂપિયો લાવવાની જાહેરાત કરી હતી.
ડિજિટલ ચલણ કેવી રીતે કામ કરશે?
ખરેખર, આ પ્રશ્ન ઘણા લોકોના મનમાં છે. ડિજિટલ કરન્સી વાઉચર જેવી છે, જેને ટ્રાન્સફર કરી શકાતી નથી. તે ફક્ત તે જ વાપરી શકાય છે જેના માટે તે જારી કરવામાં આવ્યું છે. ઈ-રૂપી વાઉચર જારી કર્યા પછી તેનો ઉપયોગ માત્ર એક જ વાર થઈ શકશે. ઈ-રૂપિયા લાભાર્થીના મોબાઈલ પર મોકલવામાં આવશે. તે લાભાર્થીને QR કોડ અથવા SMS ના રૂપમાં પ્રાપ્ત થશે.
નોટોની કિંમતમાં ઘટાડો થશે
RBI અનુસાર, 100 રૂપિયાની નોટ છાપવા માટે 15 રૂપિયાનો ખર્ચ થાય છે. એક નોટ ચાર વર્ષ સુધી ચાલે છે. આ પછી આરબીઆઈએ બીજી નોટ છાપવી પડશે. વારંવાર નોટો છાપવામાં હજારો કરોડ રૂપિયા ખર્ચવા પડે છે. આરબીઆઈએ નાણાકીય વર્ષ 2021-22માં 4.19 લાખ વધારાની નોટો છાપી હતી. ડીજીટલ કરન્સી આવવાથી નોટોની પ્રિન્ટીંગમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો કરવો પડશે.
Advertisement