ગુજરાત એક્સક્લૂઝિવ: રાહુલ ગાંધીની ભારત યાત્રાથી વધારે ચર્ચા આ દિવસોમાં કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ પદની ચૂંટણી અને આ ચૂંટણીને લઈને રાજસ્થાન કોંગ્રેસની અંદર મચેલા ઘમાસાણની થઈ રહી છે. પરંતુ દક્ષિણ ભારતીય રાજ્યોમાં રાહુલ ગાંધીની ભારત જોડો યાત્રાની અસર દેખાય છે.
Advertisement
Advertisement
7 સપ્ટેમ્બરે કન્યાકુમારીથી શરૂ થયેલી યાત્રા દરમિયાન રાહુલ ગાંધી ના માત્ર 20-25 કિલોમીટરની પ્રતિદિવસ યાત્રા કરી રહ્યાં છે પરંતુ સમાજમાં અલગ-અલગ વર્ગોના લોકોને મળી રહ્યાં છે.
30 સપ્ટેમ્બરે રાહુલ ગાંધી કેરલની બોર્ડર પાર કરીને કર્ણાટક પહોંચી ગયા છે અને ત્યાં પણ 21 દિવસો સુધી યાત્રા કરશે. કર્ણાટકમાં સાજ જિલ્લાઓમાં 500થી વધારે કિલોમીટરની યાત્રા કરીને તે તેલંગાણા જશે.
કેરલમાં એ જયશંકર ઈન્ડિયન એસોસિએશન ઓફ લોયર્સના મહાસચિવ છે, તેમને કોચ્ચીમાં રાહુલ ગાંધી સાથે લંચ કરવાનું આમંત્રણ મળ્યું હતું. સાત સપ્ટેમ્બરે રાહુલ ગાંધીએ પોતાની પદયાત્રા તમિલનાડૂના કન્યાકુમારી શહેરથી કરી હતી. તે 300 કિલોમીટરની યાત્રા કરીને કોચ્ચી પહોંચ્યા હતા.
તે લંચમાં કોઈએ રાહુલ ગાંધીને જણાવ્યું કે જયશંકરજીનો 60મો બર્થડે પણ છે. જયશંકર ભારતીય કોમ્યુનિસ્ટ પાર્ટીના કાર્ડ હોલ્ડર છે. પરંતુ રાહુલ ગાંધીએ પોતાના કેરલ કોંગ્રેસ સાથીઓને કહ્યું કે આપણે લોકો તેમનો બર્થડે કેમ સેલિબ્રેટ કરતા નથી. તે પછી તરત જ કેક લાવવામાં આવ્યો.
જયશંકર કહે છે, “તેમણે મને કેકનો ટુકડો આપ્યો. માહોલ એકદમ જૂસ્સાવાળો હતો, તે એક સારા શ્રોતા પણ છે.” અન્ય ઘણા લોકોની જેમ જયશંકર પણ કોંગ્રેસ પાર્ટીના સમર્થક નથી. તેમને એ વાતની પણ ખાતરી નથી કે રાહુલ ગાંધી દેશવ્યાપી સ્તરે નરેન્દ્ર મોદીને પડકારી શકશે કે નહીં.
જોકે તેઓ કહે છે કે રાહુલ ગાંધીએ યોગ્ય સમયે યોગ્ય પગલું ભર્યું છે. તેઓ કહે છે, “જરૂર એ છે કે તેઓ 2024ની ચૂંટણી પહેલા તમામ વિપક્ષી પાર્ટીઓને એક કરે. તેઓ કેરળ અને તમિલનાડુમાં ખૂબ જ લોકપ્રિય છે અને મોદીને પડકાર પણ આપી રહ્યા છે, પરંતુ અહીંથી બહાર તેમની કેટલી અસર થશે, મને ખબર નથી. ”
ये प्यार है, अपनापन है…#BharatJodoYatra के दौरान एक समर्थक ने @RahulGandhi जी को भावुक लम्हों की तस्वीर भेंट की। pic.twitter.com/F3qW6pIxQA
— Congress (@INCIndia) September 29, 2022
સીપીઆઈ કેરલમાં સત્તાધારી ગઠબંધન લેફ્ટ ડેમોક્રેટિક ફ્રંટ (એલડીએપ)માં સામેલ છે, જે પરંપરાગત રીતે કોંગ્રેસ નેતૃત્વવાળી યૂનાઈટેડ ડેમોક્રેટિક ફ્રંટ (યૂડીએફ)ની વિરોધી રહી છે અને દર પાંચ વર્ષે સત્તામાં પરિવર્તન પણ આ બંને વચ્ચે થતો આવ્યો છે.
કેરળનું રાજકીય સમીકરણ શું કહે છે
જો કે, 2021માં વિધાનસભાની ચૂંટણી અપવાદ હતી, જ્યારે LDF વધારે બેઠકો અને ઉંચા વોટ શેર સાથે સત્તા જાળવી રાખવામાં સફળ રહી હતી. આ પછી પણ જયશંકરનું માનવું છે કે આગામી લોકસભા ચૂંટણીમાં 2019ના પરિણામો ફરી આવી શકે છે. ત્યારે રાજ્યની 20 બેઠકોમાંથી કોંગ્રેસના નેતૃત્વ હેઠળની યુડીએફને 19 બેઠકો મળી હતી. એટલું જ નહીં, ગઠબંધનને LDF કરતા 11.19 ટકા વધુ વોટ મળ્યા હતા.
જોકે, તમિલનાડુ હોય કે કેરળ, રાહુલ ગાંધીની મુલાકાતનું ઉમળકાભેર સ્વાગત થઇ રહ્યું છે. યાત્રામાં મહિલાઓ અને બાળકો મોટી સંખ્યામાં જોડાયા છે, લોકોએ 52 વર્ષીય રાહુલ ગાંધી માટે કલાકો સુધી રાહ જોઈ હતી. આ બંને રાજ્યોમાં રાહુલ ગાંધી ખૂબ જ લોકપ્રિય હોવાનું પણ તાજેતરમાં કરવામાં આવેલા સર્વેમાં સામે આવ્યું છે.
જ્યારે એક વૃદ્ધ મહિલાએ સાંભળ્યું કે રાહુલ ગાંધી એક દોડવીરની જેમ યાત્રામાં ઝડપથી ચાલી રહ્યા છે, ત્યારે તેમણે કહ્યું, “હે ભગવાન, મારા પુત્રની કાશ્મીર પહોંચે ત્યાં સુધી રક્ષા કરજે.”
રાહુલ ગાંધી અત્યાર સુધી તેમની મુલાકાત દરમિયાન ટી-શર્ટ, જીન્સ અને રનિંગ શૂઝ પહેરેલા જોવા મળ્યા છે, જોકે એક પ્રસંગે તેઓ કુર્તા પાયજામામાં પણ જોવા મળ્યા છે. આ યાત્રા દરમિયાન તે વિવિધ પ્રકારના લોકોને મળી રહ્યો છે.
અલપ્પુઝાના કોંગ્રેસ કાર્યકર શનવાસ થાહાએ જણાવ્યું હતું કે, “જ્યારે તે મારા જિલ્લામાં આવ્યા, ત્યારે હું બે દિવસ દરમિયાન તેમના સાથે કેટલાક કિલોમીટર ચાલ્યો હતો. ત્યાં ઘણા લોકો રસ્તાના કિનારે તેમની રાહ જોતા જોવા મળ્યા હતા. હું તે લોકોને ઓળખતો હતો. તેમાંથી ઘણા સામ્યવાદી પક્ષના અમારા સમર્થકો અને કેટલાક અમારા ટીકાકારો હતા.”
તમિલનાડુમાં સ્ટાલિને રાહુલ ગાંધીની મુલાકાતને લીલી ઝંડી બતાવી અને રાહુલ ગાંધીને પોતાના ભાઈ ગણાવ્યા. તમિલનાડુમાં સ્ટાલિનના સેક્યુલર પ્રોગ્રેસિવ એલાયન્સમાં કોંગ્રેસ ઉપરાંત સીપીએમ પણ સામેલ છે.
પરંતુ કેરળમાં સીપીએમ રાહુલ ગાંધીની મુલાકાતનો વિરોધ કરી રહી છે. ગયા અઠવાડિયે જ કોંગ્રેસે અગ્રણી સીપીએમ નેતા અને રાજ્યના મુખ્ય પ્રધાન પિનરાઈ વિજયન પર યાત્રાનો અયોગ્ય રીતે વિરોધ કરવાનો આરોપ મૂક્યો હતો.
#બેઠકપુરાણ ડભોઈઃ ભાજપ ફરી જાયન્ટ કિલર બનશે કે જાયન્ટ મેદાનમાં જ નહિ આવે?
ડાબેરી ગઠબંધનનો વિરોધ
કોંગ્રેસના નેતા કેસી વેણુગોપાલે કહ્યું હતું કે, “યાત્રાનો વિરોધ સ્પષ્ટ છે. તેઓ મોદી અને શાહની જોડીને જાળવી રાખવા માંગે છે. હું તેમની પાર્ટીના સમર્થકોને ઓળખું છું, તેમના દિલોમાં ગાંધી છે અને ગાંધીએ તેમની પાર્ટી વિરુદ્ધ કોઈ નિવેદન આપ્યું નથી.” રાહુલ ગાંધી માત્ર ભાજપની નફરતની રાજનીતિની ટીકા કરે છે.
વિજયન સતત કહી રહ્યા છે કે રાહુલ ગાંધી તેમના લાંબા પ્રવાસ દરમિયાન કેરળમાં વધુ સમય વિતાવી રહ્યાં છે જ્યારે ભાજપ શાસિત ઉત્તર પ્રદેશમાં ઓછો સમય વિતાવે છે. અસલમાં, તેઓને આશંકા છે કે LDLની સંભાવનાઓને ગયા વખતની જેમ આંચકો ન લાગે.
છેલ્લી સામાન્ય ચૂંટણી દરમિયાન વાયનાડથી રાહુલ ગાંધીની ચૂંટણીની લડવાની અસર અન્ય બેઠકો પર પણ પડી હતી.
“यात्रा के दौरान अगर कभी दर्द महसूस होता है – तो लोगों का जज़्बा, उनका प्यार, उनके उत्साह को देखकर सब भूल जाता हूँ।”
सुनिए श्री @RahulGandhi की ज़बानी यात्रा के दौरान अनोखे पलों की कहानी#BharatJodoYatra
पूरा वीडियो : https://t.co/QaoDV7y6YF pic.twitter.com/USWYRXG1Tq
— Congress (@INCIndia) September 29, 2022
સીપીએમના મુખપત્ર દેશભિમાનીએ બધાને ત્યારે આશ્ચર્યમાં નાંખી દીધા જ્યારે તેને પોતાના સંપાદકીયમાં રાહુલ ગાંધીને ‘પપ્પુ’ કહ્યા હતા. કોંગ્રેસે વાયનાડથી રાહુલ ગાંધીને ઉમેદવાર જાહેર કર્યાના બીજા દિવસે આ તંત્રીલેખ પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યો હતો.
2019ની સામાન્ય ચૂંટણીમાં CPMને માત્ર ત્રણ બેઠકો મળી – એક કેરળમાંથી અને બે તમિલનાડુમાંથી. સીપીઆઈને માત્ર બે બેઠકો મળી અને બંને તમિલનાડુમાંથી.
તમિલનાડુમાં ડાબેરીઓને આ ચાર બેઠકો મળી કારણ કે પાર્ટીનું કોંગ્રેસ અને ડીએમકે સાથે ગઠબંધન હતું.
તમિલનાડુમાં 39 સીટોમાં ડીએમકે-કોંગ્રેસ ગઠબંધનને 38 સીટો મળી હતી, જ્યારે એક સીટ અન્ના ડીએમકેને મળી હતી.
કેરળમાં કોંગ્રેસના નેતૃત્વ હેઠળના યુડીએફ ગઠબંધનમાં ભારતીય મુસ્લિમ લીગનો પણ સમાવેશ થાય છે, જે તમિલનાડુમાં પણ ગઠબંધનનો ભાગ છે.
શું છે કોંગ્રેસની રણનીતિ
ગયા અઠવાડિયે ત્રિચુરમાં એક રેલીમાં પી વિજયને છેલ્લી ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ-ડીએમકે ગઠબંધનની જીત વિશે કહ્યું હતું કે, “જ્યારે રાહુલ ગાંધી અહીં ચૂંટણી લડવા આવ્યા હતા, ત્યારે અમારા લોકોએ વિચાર્યું હતું કે તેઓ વડાપ્રધાન બનવાના છે. પરંતુ હવે લોકો સમજવું પડશે કે તે એક ભૂલ હતી. કોંગ્રેસ હવે તે જ યુક્તિનું પુનરાવર્તન નહીં કરી શકે.”
તેમણે કહ્યું કે UDF સાંસદોની ટીકા કરતા કે તેઓ ન તો ભાજપને રોકી શકે છે અને ન તો સંસદમાં કેરળનો મુદ્દો ઉઠાવી શકે છે. જો કે કોંગ્રેસ પાર્ટી આ ટીકાઓને પાયાવિહોણી ગણાવી રહી છે. કોંગ્રેસ પાર્ટીનું કહેવું છે કે કેરળમાં ડાબેરી ગઠબંધન ભાજપની એ ટીમ તરીકે કામ કરી રહ્યું છે.
કોંગ્રેસ પાર્ટીના કેરળના અધ્યક્ષ કે સુધાકરણ આ વિશે કહે છે, “જ્યારે આપણે સાંપ્રદાયિક અને ફાસીવાદી શક્તિઓ સામે લડી રહ્યા છીએ, ત્યારે મુખ્યમંત્રી ભાજપની ભાષા બોલી રહ્યા છે. તેઓ મોદી અને અમિત શાહની ટીકા નથી કરી રહ્યા. તેમની જેમ જ તેઓ રાજ્યમાં આતંકવાદના આરોપમાં મુસ્લિમોને જેલમાં ધકેલી રહ્યાં છે.
કેરળની આ યાત્રા દરમિયાન રાહુલ ગાંધી સાત જિલ્લામાં લગભગ 450 કિમીનો પ્રવાસ કરી રહ્યા છે.
રાહુલ ગાંધી 1 ઓક્ટોબરે કર્ણાટક પહોંચશે અને ત્યાં સુધીમાં તેઓ કેરળમાં 21 દિવસ પૂરા કરી ચૂક્યા હશે.
કોંગ્રેસ પાર્ટી એવો પણ દાવો કરી રહી છે કે લોકો આ યાત્રામાં મોટા પ્રમાણમાં જોડાઈ રહ્યા છે અને અત્યાર સુધીમાં બે લાખ લોકોએ યાત્રા માટે રજીસ્ટ્રેશન કરાવ્યું છે.
ये हाथ, निभाएगा हर वर्ग का साथ…#BharatJodoYatra जनता और नेता के बीच की खाई को खत्म कर नए मानक गढ़ रही है। pic.twitter.com/1pHgLetRPB
— Congress (@INCIndia) September 29, 2022
રાહુલ ગાંધીએ તમિલનાડુ-કેરળ અને કર્ણાટકને મહત્વ આપવા પાછળનું કારણ સમજવું પડશે કે ત્રણેય રાજ્યો મળીને 87 સાંસદો ચૂંટે છે. તમિલનાડુમાંથી 39, કર્ણાટકમાંથી 28 અને કેરળમાંથી 20. કોંગ્રેસનો ઈરાદો ડીએમકે સાથે મળીને આમાંથી વધુમાં વધુ સીટો જીતવાનો રહેશે.
પાર્ટીની રણનીતિ એવી પણ હોઈ શકે છે કે જો તે આ ત્રણ રાજ્યોમાં સારું પ્રદર્શન કરે તો મહારાષ્ટ્ર, આંધ્રપ્રદેશ અને તેલંગાણામાં પ્રાદેશિક પક્ષો સાથે મળીને સારો દેખાવ કરી શકે.
કેરળમાં તેમના ભાષણોમાં, સમાજ સુધારક ચટ્ટમ્બી સ્વામીગલે શ્રી નારાયણ ગુરુ અને દલિત નાયક અયંકલીનો ઉલ્લેખ કરે છે. યાત્રાના અંતે દરરોજ લોકોને સંબોધતા તેઓ નફરત અને ભાગલાની રાજનીતિ પર બોલે છે, બેરોજગારીની વાત કરે છે.
પાર્ટીની મીડિયા અને પ્રચાર શાખાના અધ્યક્ષ પવન ખેડા કહે છે, “દેશને એક કરવા સામે કોને વાંધો છે? આ યાત્રા સામાન્ય લોકો સુધી પહોંચવાનો પાર્ટીનો કાર્યક્રમ છે, જેમાં અમે સામાજિક ધ્રુવીકરણ, આર્થિક અસમાનતા અને રાજકીય કેન્દ્રીકરણ વિશે વાત કરીએ છીએ.”
ઉત્તર પ્રદેશમાં ઓછા દિવસો આપવા પર રાહુલે શું કહ્યું?
રાહુલ ગાંધી પોતાના સંબોધનમાં પરસ્પર એકતા અને અહિંસાનો ઉલ્લેખ કરે છે. સાથે જ તેઓ બીજેપી અને રાષ્ટ્રીય સ્વયં સેવક સંઘ પર દેશના ધાર્મિક રીતે ભાગલા પાડવાનો આરોપ પણ લગાવે છે. સાથે જ તેઓ કહે છે કે જે લોકો સમાજમાં ધૃણા, નફરત અને આક્રોશ વધારે છે, લોકો તેમને ભૂલી જાય છે.
કોચ્ચીમાં તેમણે કેરળની તેમની યાત્રાને સફળ ગણાવી હતી. તેમણે કહ્યું કે તે ખૂબ જ પ્રોત્સાહક રહ્યું છે. જો કે, ઉત્તર પ્રદેશ જેવા રાજ્યમાં વધુ સમય ન આપવા પર તેમણે કહ્યું કે યાત્રાનો રૂટ બદલવો ખુબ જ મુશ્કેલ થઇ પડશે.
તેમણે કહ્યું, “અમે સ્પષ્ટ મન સાથે ઉત્તર પ્રદેશમાં શું કરવાની જરૂર છે તે જોઈ રહ્યા છીએ. તેથી તેની ચિંતા કરશો નહીં.”
રાહુલ ગાંધીએ એમ પણ કહ્યું કે, “આ પ્રવાસ દરમિયાન અમે દેશના એક છેડેથી બીજા છેડા સુધી મુસાફરી કરી રહ્યા છીએ અને ઘણા રાજ્યોમાં જઈ રહ્યા નથી. અમે 10,000 કિલોમીટરની મુસાફરી પણ કરી રહ્યાં નથી.”
Advertisement