પેટ્રોલિયમ સેક્ટરને લઈને જાહેર કરવામાં આવેલા સરકારી ડેટા અનુસાર, સરકારે નાણાકીય વર્ષ 2021-22માં 4.92 લાખ કરોડ રૂપિયાની આવક મેળવી છે. કેન્દ્ર સરકારે 2014-15થી આ સેક્ટરમાં 186 ટકાની વૃદ્ધિ નોંધાવી છે, જે ઘણો મોટો નફો છે. બીજી તરફ, રાજ્યોએ આ ક્ષેત્રમાં મોટો નફો કર્યો છે.
Advertisement
Advertisement
કેન્દ્રીય પેટ્રોલિયમ અને પ્રાકૃતિક ગેસ રાજ્ય મંત્રી રામેશ્વર તેલીના જણાવ્યા અનુસાર, નાણાકીય વર્ષ 2014-15માં રાજ્યોનો નફો 1.6 લાખ કરોડ રૂપિયા હતો, જ્યારે હવે તે વધીને 2.82 લાખ કરોડ રૂપિયા થઈ ગયો છે. તે જ સમયે, આ ક્ષેત્રમાં, કેન્દ્ર સરકારને નાણાકીય વર્ષ 2014-15માં પેટ્રોલિયમ ક્ષેત્રમાંથી 1.72 લાખ કરોડ રૂપિયાની કમાણી થઈ હતી, જે 2021-22માં વધીને 4.92 લાખ કરોડ રૂપિયા થઈ ગઈ છે.
કેન્દ્રીય મંત્રીના જણાવ્યા અનુસાર, સાત વર્ષના સમયગાળા દરમિયાન કેન્દ્ર સરકારની પેટ્રોલિયમ ક્ષેત્રની આવકમાં 186 ટકાનો વધારો થયો છે, જ્યારે રાજ્યોને આ ક્ષેત્રમાંથી 75 ટકા વધુ આવક મળી છે.
કેન્દ્ર સરકારે નવેમ્બર 2014 થી જાન્યુઆરી 2016 ની વચ્ચે 10 વખત પેટ્રોલ અને ડીઝલ પર એક્સાઈઝ ડ્યુટી વધારી હતી જેથી આંતરરાષ્ટ્રીય તેલના ભાવમાં થયેલા ઘટાડાથી થતા લાભને સરભર કરી શકાય. જેમાં પેટ્રોલ પરની એક્સાઈઝ ડ્યૂટી પ્રતિ લીટર 12 રૂપિયા અને ડીઝલ પર 13.77 રૂપિયા પ્રતિ લીટર વધી છે. જ્યારે ઑક્ટોબર 2017માં પેટ્રોલ અને ડીઝલ પરની એક્સાઇઝ ડ્યુટીમાં પ્રતિ લિટર 2 રૂપિયાનો ઘટાડો કરવામાં આવ્યો હતો અને એક વર્ષ પછી તેમાં ફરીથી પેટ્રોલ પર પ્રતિ લિટર 2 રૂપિયા અને ડીઝલ પર 1.5 રૂપિયાનો ઘટાડો કરવામાં આવ્યો હતો. પરંતુ જુલાઈ 2019માં ટેક્સમાં પ્રતિ લિટર 2 રૂપિયાનો વધારો કરવામાં આવ્યો હતો. તે પછી પેટ્રોલ-ડીઝલની કિંમતોમાં પણ સતત આંશિક વધારા કરવામાં આવ્યા હતા.
હવે એક્સાઈઝ ડ્યુટી વસૂલવામાં આવી રહી છે
સરકારી ડેટા અનુસાર, જ્યારે રોગચાળાની શરૂઆત પછી 2020માં આંતરરાષ્ટ્રીય તેલના ભાવમાં ઘટાડો થયો હતો, ત્યારે સરકારે માર્ચ 2020 અને મે 2020 વચ્ચે બે તબક્કામાં પેટ્રોલ પર 13 રૂપિયા પ્રતિ લિટર અને ડીઝલ પર 16 રૂપિયાની એક્સાઇઝ ડ્યુટી વધારી હતી. જોકે, નવેમ્બરમાં આ વધારો પલટાયો હતો. હવે 2021 અને મે 2022 દરમિયાન પેટ્રોલ પર 19.90 રૂપિયા પ્રતિ લિટર અને ડીઝલ પર 15.80 રૂપિયાના દરે એક્સાઈઝ ડ્યૂટી વસૂલવામાં આવી રહી છે.
2014 પહેલા પેટ્રોલ પર 9.48 રૂપિયા પ્રતિ લીટરની એક્સાઈઝ ડ્યુટી
સંસદમાં આપવામાં આવેલી માહિતી મુજબ, 2014માં ભાજપ સત્તામાં આવ્યા પહેલા પેટ્રોલ પર એક્સાઈઝ ડ્યૂટી 9.48 રૂપિયા પ્રતિ લિટર અને ડીઝલ પર 3.56 રૂપિયા હતી, તે પહેલા મે 2020માં તે વધીને અનુક્રમે 32.98 રૂપિયા અને 31.83 રૂપિયા થઈ ગઈ હતી. નવેમ્બર 2021 અને મે 2022 ની વચ્ચે પેટ્રોલ અને ડીઝલ પરની એક્સાઇઝ ડ્યુટી નવેમ્બર 2021 અને મે 2022 ની વચ્ચે અનુક્રમે 13 રૂપિયા પ્રતિ લિટર અને 16 રૂપિયાનો ઘટાડો કરવામાં આવ્યો હતો, પેટ્રોલિયમ અને કુદરતી ગેસ રાજ્ય મંત્રી રામેશ્વર તેલીએ એક લેખિત જવાબમાં જણાવ્યું હતું.
Advertisement