એક દશક પછી ભારત-પાકના વિદેશમંત્રીઓ એક બીજા સાથે મંત્રણા કરશે

ગોવામાં ચાલી રહેલી એસઈઓ, શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશનની એશિયન દેશોની વિદેશ પ્રધાન કક્ષાની મિટ થઈ રહી છે. તાજ એક્ઝોટિકા ખાતે ચાલી રહેલી આ મીટિંગમાં બાર વર્ષ બાદ પાકિસ્તાની વિદેશ પ્રધાન બિલાવલ અલી ભૂટ્ટોએ કરાચીથી ગોવા આવીને સૌનું ધ્યાન ખેંચ્યું હતું. મુંબઈ એટેક પછી ભારત-પાક વચ્ચે કોઈ મંત્રણા થઈ નથી. જો કે ભારત-પાક વચ્ચેના જુના વિવાદોની ચર્ચાઓ નક્કી છે. છેલ્લે પાકિસ્તાનના વિદેશ મંત્રી હિના રબ્બાણી ખારે ભારતની મુલાકાત લીધી હતી. એ પછી હવે બિલાવલ અને ભારતીય વિદેશ પ્રધાન એસ.જયશંકર વચ્ચે ભારત-પાકિસ્તનના પ્રશ્નો અંગે મંત્રણા થશે.

ચીન, ભારત, રશિયા અને પાકિસ્તાન વચ્ચે તાજેતરની દ્વિપક્ષીય બેઠકોની ચર્ચા કરવામાં આવી છે. ભારતના વિદેશ પ્રધાન એસ. જયશંકરે ચીનના વિદેશ પ્રધાન કિન ગેંગ વચ્ચેની બેઠકમાં પૂર્વી લદ્દાખમાં ચીન-ભારત સરહદ વિવાદ  મુખ્ય રહ્યો હતો.

ભારતે પોતાના પક્ષે જણાવ્યું હતું કે વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા (LAC) પરની પરિસ્થિતિ ઉકેલાયા પછી જ ચીન-ભારત વચ્ચે દ્વિપક્ષીય સંબંધો સામાન્ય થઈ શકશે.

પૂર્વી લદ્દાખમાં ચીન-ભારત સરહદ ઝઘડાએ ફરીથી વિદેશ પ્રધાન એસ જયશંકરની તેમના ચીની સમકક્ષ કિન ગેંગ સાથેની બીજી દ્વિપક્ષીય મુલાકાતમાં પ્રભુત્વ જમાવ્યું કારણ કે ભૂતપૂર્વએ ભારતની સ્થિતિનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો કે LAC સાથેની પરિસ્થિતિ સંપૂર્ણ રીતે ઉકેલાઈ જાય પછી જ દ્વિપક્ષીય સંબંધો સામાન્ય થશે.

ચીનના વિદેશમંત્રાલયના પ્રવક્તા વાંગ વેનબિને એક પ્રશ્નના જવાબમાં આ મુજબ કહ્યું હતું કે ભારત અને ચીને સરહદ પ્રશ્ન ઉકેલવા  માટે સૌહાર્દપૂર્ણ વાટાઘાટ પ્રક્રિયા ચાલુ રાખવી જોઈએ અને બંને દેશો વચ્ચે ચાલી રહેલા લાંબા ગાળાના સરહદી વિવાદને ઉકેલવા ચાલી રહેલી મંત્રણા દરમિયાન આ મુદ્દાને અસરકારક રીતે ચર્ચવામાં આવી રહી છે.

ગુરુવારે અન્ય દ્વિપક્ષીય બેઠકમાં, જયશંકરે તેમના રશિયન સમકક્ષ સાથે દ્વિપક્ષીય અને “ટોપિકલ” વૈશ્વિક અને પ્રાદેશિક મુદ્દાઓ પર “વિશ્વાસ આધારિત” આદાનપ્રદાન કર્યું હતું. ભારતીય મંત્રી દ્વારા આયોજિત રાત્રિભોજન અને સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમ સાથે દિવસના અંતમાં શરૂ થતાં પહેલાં જયશંકરે અહીં કિન અને લવરોવ સાથે મુલાકાત કરી હતી.

કિન સાથેની તેમની માર્ચ મહિનામાં યોજાયેલી છેલ્લી G20 મીટિંગમાં  જયશંકરે કિનને કહ્યું હતું કે હાલમાં સંબંધ અસામાન્ય છે અને આપણાં મુદ્દાઓ કંઈક અલગ નથી.

“અમારા દ્વિપક્ષીય સંબંધો પર ચીનના સ્ટેટ કાઉન્સિલર અને એફએમ કિન ગેંગ સાથે વિગતવાર ચર્ચા. બાકી મુદ્દાઓને ઉકેલવા અને સરહદી વિસ્તારોમાં શાંતિ અને સુલેહ-શાંતિ સુનિશ્ચિત કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે.

આ દરમિયાન, જયશંકરની રશિયન વિદેશ પ્રધાન લવરોવ સાથેની બેઠકમાં દ્વિપક્ષીય થઈ હતી જેમાં રશિયા સાથેની  વૈશ્વિક અને બહુપક્ષીય ભાગીદારીઓ પર ચર્ચાઓ કરવામાં આવી હતી. બંને દેશોએ તેમની વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીની ગતિશીલતાની પ્રશંસા કરી અને આંતરરાજ્ય સંબંધો અને બહુધ્રુવીય વ્યવસ્થાના નિર્માણ તરફ કામ કરવા સંમત થયા.

રશિયાના વિદેશ પ્રધાન લવરોવ પાકિસ્તાનના બિલાવલ ભુટ્ટો ઝરદારી સાથે પણ મુલાકાત કરી હતી, જ્યાં તેઓએ દ્વિપક્ષીય, પ્રાદેશિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય હિતના મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરી હતી, જેમાં ખાદ્ય સુરક્ષા, ઉર્જા અને લોકો-થી-લોકોના સંપર્કો માટે સહકારને વધુ ગાઢ બનાવવા વાતને વધુ મહત્ત્વ આપવામાં આવ્યું હું.

રશિયા વતી વિદેશ પ્રધાન લવરોવે જણાવ્યું હતું કે પાકિસ્તાન સાથેના તેના સંબંધો ભારત સાથેના તેના સંબંધોથી સ્વતંત્ર છે અને તે ઈસ્લામાબાદ સાથે સંબંધો વિકસાવતી વખતે ભારતના સુરક્ષા હિતોને હંમેશા ધ્યાનમાં રાખે છે.

ભારતના વિદેશમંત્રી જયશંકરે રશિયન વિદેશ પ્રધાન લવરોવ સાથે ગુરુવારે મળેલી મુલાકાતમાં ખાસ SCO પ્રમુખપદ માટે રશિયાના સમર્થનની પ્રશંસા કરી અને G20 અને BRICS સંબંધિત મુદ્દાઓ પર પણ ચર્ચા કરી આ ઉપરાંત  તેમણે

.