અદાણી ગ્રૂપ સ્ટોક મેનીપ્યુલેશન અને એકાઉન્ટિંગ ફ્રોડમાં સામેલ છેઃ યુએસ ફાઇનાન્શિયલ રિસર્ચ ફર્મ

નવી દિલ્હી: ફાઇનાન્સિયલ રિસર્ચ કંપની હિંડનબર્ગ રિસર્ચે આરોપ લગાવ્યો છે કે અદાણી જૂથ ‘સ્ટૉકની હેરાફેરી અને એકાઉન્ટિંગ ફ્રોડ’માં સામેલ છે.

જો કે, જૂથે આ આરોપને સંપૂર્ણપણે પાયાવિહોણા ગણાવ્યા છે. તેણે કહ્યું કે આ તેના શેરના વેચાણને નુકસાન પહોંચાડવાના ખરાબ ઈરાદા સિવાય બીજું કંઈ નથી.

અમેરિકન કંપની હિન્ડેનબર્ગના જણાવ્યા અનુસાર, તેના બે વર્ષના સંશોધન પછી જાણવા મળ્યું કે રૂ. 17,800 બિલિયન ($ 218 બિલિયન) અદાણી જૂથ દાયકાઓથી “સ્ટોક મેનીપ્યુલેશન અને એકાઉન્ટિંગ ફ્રોડ”માં સામેલ છે.

સમાચાર એજન્સી રોઇટર્સના જણાવ્યા અનુસાર, હિંડનબર્ગે જણાવ્યું હતું કે અબજોપતિ ગૌતમ અદાણી દ્વારા નિયંત્રિત જૂથની મુખ્ય લિસ્ટેડ કંપનીઓ પર “નોંધપાત્ર દેવું” હતું, જેણે સમગ્ર જૂથને “અનિશ્ચિત નાણાકીય સ્થિતિમાં” મૂક્યું છે.

તેણે એમ પણ જણાવ્યું હતું કે અદાણીની સાત લિસ્ટેડ કંપનીઓ ફંડામેન્ટલ્સ પર 85 ટકા નીચે છે, જે તેને સ્કાઇ-હાઇ વેલ્યુએશન કહે છે.

અદાણી જૂથના પ્રવક્તાએ અહેવાલ પર ટિપ્પણી કરવા માટે રોઇટર્સની વિનંતીનો તરત જ જવાબ આપ્યો ન હતો, જે હિન્ડેનબર્ગે જણાવ્યું હતું કે અદાણી જૂથના ભૂતપૂર્વ એક્ઝિક્યુટિવ્સ સહિત ડઝનેક વ્યક્તિઓના સંશોધન પર આધારિત છે, તેમજ દસ્તાવેજોની સમીક્ષા સામેલ છે.

હિન્ડેનબર્ગે જણાવ્યું હતું કે તેણે યુએસ-ટ્રેડેડ બોન્ડ્સ અને નોન-ઇન્ડિયન-ટ્રેડેડ ડેરિવેટિવ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ્સ દ્વારા તેની ટૂંકી સ્થિતિ જાળવી રાખી છે.

અમેરિકન કંપનીના અહેવાલ મુજબ, અદાણી જૂથના સ્થાપક અને અધ્યક્ષ ગૌતમ અદાણીની કુલ સંપત્તિ 120 અબજ ડોલર છે. તેમાંથી છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં $100 બિલિયનથી વધુનો વધારો થયો છે. તેનું કારણ જૂથની લિસ્ટેડ સાત કંપનીઓના શેરમાં વધારો છે. જેમાં આ સમયગાળા દરમિયાન સરેરાશ 819 ટકાનો વધારો થયો છે.

અહેવાલમાં અદાણી પરિવાર દ્વારા નિયંત્રિત આગળના એકમો વિશે વિગતવાર માહિતી આપવામાં આવી છે. આ કંપનીઓ કેરેબિયન અને મોરેશિયસથી લઈને સંયુક્ત અરબ અમીરાત (UAE) સુધી ફેલાયેલી છે.

એવો દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે આ સંસ્થાઓનો ઉપયોગ ભ્રષ્ટાચાર, મની લોન્ડરિંગ અને કરચોરી કરવા માટે કરવામાં આવ્યો હતો. ઉપરાંત, તેનો ઉપયોગ ગ્રૂપની લિસ્ટેડ કંપનીઓના ભંડોળને દૂર કરવા માટે કરવામાં આવ્યો હતો.

હિન્ડેનબર્ગે કહ્યું, ‘અદાણી ગ્રુપના ભૂતપૂર્વ વરિષ્ઠ અધિકારીઓ સહિત અનેક વ્યક્તિઓ સાથે સંશોધન કરવામાં આવ્યું હતું. લગભગ છ દેશોમાં જઈને હજારો દસ્તાવેજોની સમીક્ષા કરવામાં આવી હતી અને પરિસ્થિતિનો તાગ મેળવ્યો હતો.

કંપનીએ કેટલાક રહસ્યો પરથી પડદો ઉપાડવાનો દાવો કર્યો, જેમાં કેટલાક એકમોને છુપાવવા માટેની કોશિશો કરવામાં આવી હતી.

રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, “ગ્રૂપની મોટી લિસ્ટેડ કંપનીઓએ ઘણું દેવું (લોન) લીધું છે. આમાં જ્યારે શેરના ભાવ ઉંચા હતા ત્યારે તેમને ગીરવે મુકીને લોન લેવામાં આવી હતી. જેના કારણે સમગ્ર જૂથની આર્થિક સ્થિતિ કફોડી બની છે.

નોંધનીય છે કે આ રિપોર્ટ અદાણી ગ્રુપની ફ્લેગશિપ કંપની અદાણી એન્ટરપ્રાઇઝની રૂ. 20,000 કરોડની ફોલો-ઓન પબ્લિક ઑફરિંગ (FPO) માટેની અરજીઓ શરૂ થાય તે પહેલા જ આવ્યો છે.

કંપનીનો FPO 27 જાન્યુઆરીએ ખુલશે અને 31 જાન્યુઆરીએ બંધ થશે.

અદાણી જૂથે જણાવ્યું હતું કે અહેવાલ સંબંધિત તથ્યો ચકાસવા માટે તેનો સંપર્ક કરવામાં આવ્યો ન હતો અને તે આઘાતજનક અને પરેશાન કરનાર છે.

પોર્ટ ટુ એનર્જી સેક્ટરમાં કામ કરતા ગ્રુપે કહ્યું કે, આ રિપોર્ટ પસંદગીની ખોટી અને પાયાવિહોણી માહિતી સિવાય કંઈપણ પર તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે અને જેનો હેતુ સંપૂર્ણપણે ખરાબ છે. જે બાબતોના આધારે રિપોર્ટ તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે, તેને ભારતની અદાલતોએ પણ ફગાવી દીધી છે.

જૂથે રિપોર્ટના સમય અંગે પણ સવાલો ઉઠાવ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે એફપીઓ પહેલા જારી કરાયેલ રિપોર્ટ સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે તે ખરાબ ઈરાદા સાથે લાવવામાં આવ્યો છે, જેનો હેતુ અદાણી જૂથની વિશ્વસનીયતા ઘટાડવાનો છે.

અહેવાલ બાદ અદાણી ગ્રુપના શેરમાં ઘટાડો થયો હતો. જોકે, બાદમાં તે નુકસાનમાંથી બહાર આવવામાં સફળ રહ્યા હતા. અદાણી એન્ટરપ્રાઈઝ 2.5 ટકા ડાઉન હતો, પરંતુ ગ્રૂપના નિવેદન પછી લગભગ 2 વાગ્યાની આસપાસ 1.5 ટકા નીચે હતો. અદાણી પોર્ટ અને SEZ લિમિટેડ પણ એક તબક્કે 6.23 ટકા તૂટ્યા હતા. બાદમાં તેમાં થોડો સુધારો જોવા મળ્યો હતો.

રોઇટર્સના જણાવ્યા અનુસાર રિપોર્ટના પગલે અદાણી પોર્ટ્સ અને સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોન 7.3 ટકા ઘટીને જુલાઈની શરૂઆતથી તેના સૌથી નીચા સ્તરે પહોંચ્યા હતા, જ્યારે અદાણી એન્ટરપ્રાઇઝિસ 3.7 ટકા ઘટીને ત્રણ મહિનાની નીચી સપાટીએ પહોંચી હતી.

અદાણીની માલિકીની સિમેન્ટ કંપનીઓ ACC અને અંબુજા સિમેન્ટ્સ અનુક્રમે 6.7 ટકા અને 9.7 ટકા ઘટ્યા હતા.

નોંધનીય છે કે અદાણી જૂથ દેવા અંગેની ચિંતાને વારંવાર ફગાવી રહ્યું છે. ગ્રુપ ચીફ ફાયનાન્સિયલ ઓફિસર (CFO) જુગશિન્દર સિંહે 21 જાન્યુઆરીએ મીડિયાને જણાવ્યું હતું કે, “અમારા દેવા અંગે કોઈએ ચિંતા વ્યક્ત કરી નથી. એક પણ રોકાણકારે કશું કહ્યું નથી.

જૂથે જણાવ્યું હતું કે, “વિગતવાર વિશ્લેષણ અને નાણાકીય નિષ્ણાતો અને અગ્રણી રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રેડિટ રેટિંગ એજન્સીઓના અહેવાલોના આધારે રોકાણકાર સમુદાયે હંમેશા અદાણી જૂથમાં વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો છે.”

તેમણે કહ્યું, ‘અમારા રોકાણકારો બાબતોથી વાકેફ છે અને તેઓ નિહિત હિત સાથે જારી કરાયેલા એકતરફી અને પાયાવિહોણા અહેવાલોથી પ્રભાવિત થવાના નથી.’

જૂથે જણાવ્યું હતું કે, “જૂથ જ્યાં પણ કાર્ય કરે છે, તે હંમેશા તમામ કાયદાઓનું પાલન કરે છે અને કોર્પોરેટ ગવર્નન્સના ઉચ્ચ ધોરણો જાળવી રાખે છે.”

નોંધનીય છે કે ફિચ ગ્રૂપની એક એકમ ક્રેડિટસાઇટ્સે ગયા વર્ષે સપ્ટેમ્બરમાં પોતાના રિપોર્ટમાં કહ્યું હતું કે ગ્રૂપ પર ભારે દેવું છે. જોકે, બાદમાં તેણે આકારણીની ભૂલ સ્વીકારી હતી. આ સાથે તેમણે એમ પણ કહ્યું કે તેઓ અદાણી જૂથ પરના દેવાથી ચિંતિત છે.

સમાચાર એજન્સી રોઇટર્સના જણાવ્યા અનુસાર, વૈશ્વિક નાણાકીય બજારના ડેટાને જાળવી રાખતી યુએસ-બ્રિટીશ કંપની રેફિનિટીવના ડેટા પણ દર્શાવે છે કે અદાણી જૂથની તમામ સાત મોટી લિસ્ટેડ કંપનીઓ પર ઇક્વિટી કરતાં વધુ દેવું છે, અદાણી ગ્રીન એનર્જી લિમિટેડ પર ઇક્વિટીથી 2,000 ટકા કરતાં વધુ દેવું છે.

31 માર્ચ, 2022 ના રોજ પૂરા થયેલા નાણાકીય વર્ષમાં અદાણી જૂથનું કુલ દેવું 40 ટકા વધીને રૂ. 2.2 ટ્રિલિયન થયું હતું.

નોંધનીય છે કે અદાણી ગ્રૂપના શેરમાં 2022માં 125 ટકાનો વધારો જોવા મળ્યો હતો, જ્યારે પાવર અને ગેસ યુનિટ્સ સહિત ગ્રૂપની અન્ય કંપનીઓમાં 100 ટકાથી વધુનો વધારો જોવા મળ્યો હતો.

‘ફ્રોડ’ના અહેવાલ બાદ અદાણી ગ્રુપની કંપનીઓના શેર ‘ગગડયા’

દરમિયાન બુધવારે અદાણી જૂથની કંપનીઓના શેરમાં તીવ્ર ઘટાડો નોંધાયો હતો.અદાણી ટ્રાન્સમિશનનો શેર BSE પર 8.87 ટકાના ઘટાડા સાથે રૂ. 2,511.75 પર બંધ થયો હતો.

આ ઉપરાંત અદાણી પોર્ટ અને SEZનો શેર 6.30 ટકા ઘટીને રૂ. 712.90 થયો હતો.

અદાણી ટોટલ ગેસ 5.59 ટકાના ઘટાડા સાથે રૂ. 3,668.15 પર બંધ રહ્યો હતો, જ્યારે અદાણી વિલ્મર રૂ. 544.50 અને અદાણી પાવર પાંચ ટકાના ઘટાડા સાથે રૂ. 261.10 પર બંધ રહ્યો હતો.

અદાણી ગ્રીન એનર્જીનો શેર 3.04 ટકા અને ગ્રૂપની ફ્લેગશિપ કંપની અદાણી એન્ટરપ્રાઇઝિસનો શેર 1.54 ટકા ઘટ્યો હતો.

અદાણીના તાજેતરમાં હસ્તગત કરાયેલા અંબુજા સિમેન્ટ્સ અને ACCના શેરમાં પણ BSE પર લગભગ સાત ટકાનો ઘટાડો થયો હતો, જ્યારે તેની મીડિયા કંપની નવી દિલ્હી ટેલિવિઝન (NDTV) પાંચ ટકા ઘટી હતી.

બુધવારે BSEના 30 શેરોવાળા પ્રમુખ ઈન્ડેક્સ સેન્સેક્સ 773.69 પોઈન્ટ ના ઘટાડા સાથે 60,205.06 પોઈન્ટ પર બંધ થયા છે.